#299: Bruno Peiràs - Re: Re: acòrdi!

Segne Peiras, lou bon vèspre !

Tout ço que venès d'escriure m'a sembla foço sena, e nous toco à nautres toutes, lous aparaire de las lengo minourisado. Lou biai d'escriure es, de-segu, à l'encop un afaire de tenico, d'estetico e de culturo, d'aqui la dificulta qu'an tantes de parlaire à passa à l'escrituro de ço que sàvou dire sens ges de proublemo (ai un escoulan que parlo coumo pa un, e quouro ven lou moumen de legi (din nosto grafio "mistralenco simplificado, pamens!) li a pu degun! Es un barboutis que fai peno, degun lou po pa coumprene! Acò per dire qu'avès rasou d'insisti su lou pes de la grafio: se fasèn de garouio su las grafio, es pa per lou plasé de garouia!

L'idèio qu'avian agu, de mistralen e d' "oucitanougrafo", de farga uno escrituro de coumproumés capitè pa per aquesto rasou, que lou mounde soun prou estaca, un cop qu'an aprés à escriure, à lus grafio. Me remente de quant, à la debuto, me seguè du de legi Mistral, acoustuma qu'ère à la grafio oucitano, e au rebous per un mistralen de grafio legi d'oucitan es uno esprovo.

Fin finalo acò nous esplico aisat perdequé li a de prouvençalisto que disou que "l'oucitan es uno autro lengo, es pa de prouvençau":vòlou simpletamen dire lus malaise davant uno escrituro qu'es "estranjo" per eles. E, vejam, que diriè un francimand s'escrivian sa lengo à la modo oucitano:

"Bonjor, monsieur le bocher, je vodrais un bot de mo por mon mino, sans oblier mes totos !"

L'impressiu qu'avès en legi aquesto fraso, es la qu'an lous que soun pa acoustuma à la grafio oucitano: an peno à recounouisse lus lengo souto uno fardo qu'es pa l'acoustumado!

Es belèu aici l'empacho majouralo per s'acourda: l'estetico d'uno grafio, que nous semblo superiouro à l'estetico de l'autro (e parle aici sounque das persouno de bono fe): per vautres, la grafio mistralenco reverto de trop la franceso, emb'aquestes (ou); per lous mistralen, es au countràri aquestes (a) que fòu legi "o", dau tems que lous (o) se dévou legi "ou": CANTA qu'es per vautres "il chante" dau tems que per nautres es "chanter"...

Aici, su lou sentimen esteti (qu'acoumpagno prou souvent lou sentimen de culturo: lou mistralen "aparten" à la culturo prouvençalo, l'oucitan "aparten" à la culturo lengadouciano), me semblo qu'uno bataio per fa trioumfa uno ou l'autro grafio sera uno cagado mounumentalo: degun poudra pa jamai prouva uno "superiourita", que seriè un argumen de tipe racisto. Co essenciau seriè de poudre fa legi ensem las dos grafio, mè ounte, e per quau ?

Sèn aici au nis de la serp !

#301: Ive Gourgaud - Re: Re: Re: acòrdi!  

 Bonjorn.

Sabi pas se sèm al nis de la sèrp, al picar de la dalha o a la virada dal Cèrç, çò que compreni pas es vòstra asirança per "l'occitan referencial". Miladius, çò que los bretons, los bascos, los catalans an sabut far (fargar una lenga "estandard") per quina fatalitat ne seriam nosautris empachats, e condemnats a patesejar cadun dins nòstre recanton ? los anglofònes an lor "basic english", los franceses lor academia del parlar ponchut, los arabes ambe lor Coran, los grècs ambe lor pluèja al bèc , los israëlians ambe lor ebrèu etc, se son fargats una lenga comuna per la poder viure e ensenhar,  e nosautris seriam aqui a nos peltirar per un è o per un ò ? condemnats a nos replegar sus una lenga estrangièra per escriure nòstres contrats, nòstres mòdes d'emplèc, nòstras etiquetas en francimand, sola lenga oficiala e plan desgatjada darrièr las aurelhas? condemnats a charrar en francés de l'occitan, e pas en occitan ? condemnats a pensar en francimand nòstra lenga e nòstra cultura ? aquò tanbens ne seria un de brave, de paradòxe !

Aqui despassam e de luènh l'encastre d'aquel manifèste, mas mon opinion personala es que l'independéncia nacionala anonciada de Catalonha seria una plan bona causa,  per elis primièr  (per un fum de rasons, economicas e autras) mas tanbens indirèctament  per nosautris. Pausaria lo problèma de la Catalonha "francesa", pausaria lo problèma de l'estatut de la lenga catalana e de la lenga occitana dins la region de lengadoc-rosselhon, e per "vesinatge" dins las regions vesinas ...pausaria lo problèma de l'estatut de la Val d'Aran e de l'occitan aranés dins un estat catalan independent... nos obligaria a nos pensar pas solament coma "patesejaires" de musèu o d'eco-musèu mas coma portaires d'avenir e coma fòrça de proposicion.

Los pateses son nòstra vitalitat. Son nòstras rasigas. Mas nos cal una lenga comuna, referenciala, se volèm pas demorar embarrats dins nòstre passat, o dins lo "nis de la sèrp", coma voldretz .Quina lenga ? ba sai pas, es l'afar dels linguistas. D'aquò ne mancam pas : que se petaçen. E mai l'escriurem en grafia mistralenca se vos agrada mai !